Biedne białka

Dehumanizacja wroga to strategia wypracowana przez homo sapiens jako jedna z najwcześniejszych, a może nawet ukształtowana z mechanizmów psychicznych właściwych najbardziej pierwotnym, najbardziej zwierzęcym pokładom nas w nas. Mówiąc o zwierzęcości, nie oceniam - to jest w ogóle poza kwestią etyki, to tak, jakby próbować przykładać jakości moralne do metabolizmu komórkowego. Zawsze chodziło o to, by przetrwać i wygrać rywalizację w środowisku ograniczonych zasobów. Aby zniszczyć rywala, należało niejako "osunąć się" w koleiny tej wypracowanej strategii (czyli stworzyć sobie obraz wroga jako nieczłowieka, insekta albo demona), żeby móc zabijać przy jak najmniejszym dyskomforcie (a czasem nawet mając poczucie dobrze spełnionego obowiązku). To się za bardzo nie zmieniło - świadczy o tym  historia ludzkości, która jest historią masakr, a gdyby krew nie wsiąkała, nasza planeta krążyłaby zawieszona w wielkim czerwonym bąblu. W naszej normalnej codzienności moglibyśmy o tym nie wiedzieć, gdyby nie nowe (w miarę) medium, jakim jest internet z jego portalami społecznościowymi: analizy językowe komentarzy, w których ludzie życzą sobie nawzajem różnych rzeczy, pokazują, że stosuje się w nich powszechnie retorykę odczłowieczania.
Bruno Latour, mówiąc, że nigdy nie byliśmy nowocześni, miał na myśli głównie myślenie magiczne aktywne w nas cały czas, ale można to, jak sądzę, rozciągnąć także na inne mechanizmy i strategie modelujące nasze kontakty z przedstawicielami gatunku.
Tendencje przeciwstawne natomiast to rzecz bardzo młoda - gdyby ująć historię ludzkości jako dobę, zajęłyby parę ostatnich sekund. Może minutę. To się zaczęło nieśmiało dopiero w oświeceniu, i potem falowało, wynosząc się i zapadając w społecznej świadomości. Ruchy emancypacyjne, empatia, tolerancja, nurty zakładające relatywizm poznawczy i kulturowy. Odkrycie pod- i nieświadomości i ogólnie "badanie mechanizmów", wglądy, a potem wglądy we wglądy. To wszystko w rytmie szarpanym, we wstrząsach, przetykane osuwaniem się na powrót w "bezpieczne" koleiny łatwej, dwubiegunowej interpretacji rzeczywistości.
Ale ta młoda rzecz - te próby wyzwolenia się z kolein agresji - jednak istnieje. Behawiorysta od homo sapiens, a może i antropologia powiedzieliby, że tego też nie ma co oceniać, bo to też wyłącznie metaboliczna predyspozycja. I to, czy aktywuje się w nas, czy nie, to nie kwestia swobodnej decyzji, tylko wychowania, genów, wpływu środowiska.
Na czym innym możemy się jednak oprzeć, jeśli nie na tych predyspozycjach białka, które nam dano?