Ciemność obrazu

W Muzeum Narodowym nowa ekspozycja sztuki średniowiecznej. Sztuka ta sama – sposób wystawienia inny. Figury i malowidła ołtarzowe ustawione tak, że można je obejść dookoła, zobaczyć odwrocia, co ma sens zwłaszcza w tych z zamykanymi skrzydłami, zdobionymi z obu stron.

Ale pozostaje część środkowa, ta najbliżej ściany.

Tam stare, nieheblowane ciemne drewno, wzmocnione poprzeczną deską, przywodzi na myśl spracowane ręce, ramiona unoszące belkę i inne, trzymające młotek oraz gwóźdź. Aby rozpięty na skrzydłach obraz nie rozpadł się na oddzielne fragmenty, aby nie odpłynęli dwaj grzesznicy, pojedynczo, każdy w swoją przepaść. By czas świata nie wypadł z zawiasów*, jak mówił – później trochę – książę Danii.

I jeszcze Matka z Dzieciątkiem, o wzroku łagodnym i w barwach pastelowych.

Czy powinnam oglądać ją od tyłu?

Pień drzewa wygląda jak canoe; wydrążony dokładnie, lekko tylko sugeruje kształt właściwego wizerunku. Płaskie ślady dłuta przyciągają oczy i dłonie; przez chwilę myślę, że jeszcze trzymają ciepło.

Jak dziecko – pytam, dlaczego jest pusta? Dlaczego pracowicie wycięto jej wszystkie organy, zabrano całą krew. Czy litościwy rzeźbiarz sądził, że tak będzie jej łatwiej?

Czy po prostu miała być bardzo lekka?

*out of joint